Mając na względzie obecną sytuację gospodarczą spowodowaną trwającą pandemią koronawirusa SARS-CoV-2, w tym przede wszystkim stale rosnącą liczbę przedsiębiorców oraz przedsiębiorstw zagrożonych niewypłacalnością, Rada Przedsiębiorczości zwraca uwagę na pilną konieczność wdrożenia oraz zapewnienia odpowiednich ram prawnych dla efektywnych procesów restrukturyzacji sądowej.
Jednym z kluczowych zagadnień jest obecnie zachowanie płynności finansowej wszystkich podmiotów gospodarczych, co w dużym stopniu może zostać osiągnięte właśnie poprzez odpowiednie mechanizmy restrukturyzacji sądowej w adekwatny sposób wyważające interesy wierzycieli oraz dłużników. Fundamentalnego znaczenia nabiera obecnie zwłaszcza konieczność zapobiegania sytuacji, w której przedsiębiorstwa nie mogące wyjść z zadłużenia zmuszone zostaną do ogłoszenia upadłości pociągającej za sobą innych przedsiębiorców, którzy nie otrzymując zapłaty także popadliby w problemy finansowe (zatory płatnicze).
W chwili obecnej, ze względu na znaczące obciążenie sądów stale rosnącą ilością postępowań restrukturyzacyjnych oraz ograniczenia w bieżącej działalności sądów wynikające z obostrzeń epidemiologicznych, efektywność oraz szybkość procesów restrukturyzacji uległy znaczącemu pogorszeniu, co nawet w bliskiej perspektywie generuje istotne ryzyka dla płynności obrotu gospodarczego i prawnego.
W tym też względzie Rada Przedsiębiorczości apeluje o możliwie najszybszą implementację Dyrektywy Restrukturyzacyjnej[1] do polskiego porządku prawnego, dzięki czemu polskie prawo restrukturyzacyjne zostałoby uzupełnione o szereg istotnych rozwiązań usprawniających sądowe postępowania restrukturyzacyjne i mogących zaadresować wyżej zidentyfikowane trudności. Nowe narzędzia, w szczególności dotyczące wprowadzenia jednolitego i powszechnie dostępnego systemu wczesnego ostrzegania, mogą pomóc osiągnąć zamierzony cel zapewnienia kontynuowania działalności gospodarczej przez dłużnika przy jednoczesnym zabezpieczeniu interesów wierzycieli.
Z racji skali oraz dynamiki zagrożeń, jakie wiążą się z obecną sytuacją wywołaną pandemią, Rada Przedsiębiorczości wzywa do nadania pracom legislacyjnym we wskazanym obszarze wysokiego priorytetu, przy jednoczesnym, jak najdalej idącym uwzględnieniu uwag zgłaszanych przez poszczególne sektory gospodarki, w tym zwłaszcza – wierzycieli. Szybka harmonizacja polskiego prawa upadłościowego i restrukturyzacyjnego z Dyrektywą Restrukturyzacyjną jest wysoce pożądana.
Biorąc powyższe pod uwagę, Rada Przedsiębiorczości z niepokojem przyjmuje informację o niedawnym wystąpieniu przez Polskę do Komisji Europejskiej o przedłużenie terminu na implementację Dyrektywy Restrukturyzacyjnej, który pierwotnie zakładał wdrożenie przepisów Dyrektywy do lipca 2021 roku. W ocenie Rady Przedsiębiorczości, przesunięcie terminu implementacji może jedynie niepotrzebnie odłożyć w czasie konieczne już teraz zmiany w polskim prawie restrukturyzacyjnym, które z każdym kolejnym dniem pandemii są coraz bardziej pilne i wymagające możliwie najszybszego wdrożenia.
Jednocześnie Rada Przedsiębiorczości z niepokojem odnotowuje fakt, iż w miejsce przedłużenia czasu na implementację Dyrektywy Restrukturyzacyjnej proponuje się przedłużenie obowiązywania dotychczasowych przepisów regulujących tzw. uproszczone postępowanie restrukturyzacyjne. Pierwsze doświadczenia z uproszczonym postępowaniem restrukturyzacyjnym pokazują, iż nie tworzy ono efektywnych ram prawnych dla transparentnego dialogu dłużnika z wierzycielami prowadzącego do uzgodnienia propozycji układowych. Podstawowymi zdiagnozowanymi na tym etapie problemami są: brak komunikacji dłużnika i nadzorcy z wierzycielami oraz sprowadzenie roli i działań wierzycieli do głosowania/skarżenia układu. W konsekwencji, uproszczone postępowanie restrukturyzacyjne:
- nie realizuje jednej z naczelnych zasad prawa restrukturyzacyjnego, tzn. zasady równowagi i ochrony słusznych praw dłużnika i wierzycieli oraz
- nie realizuje jednego z głównych celów Dyrektywy Restrukturyzacyjnej, którym jest zapewnienie możliwości negocjacji planu restrukturyzacji.
Powyższe, niepełne i prowizoryczne rozwiązanie, powinno zatem możliwie jak najszybciej zostać zastąpione kompleksową nowelizacją krajowego prawa restrukturyzacyjnego, wdrażającą Dyrektywę Restrukturyzacyjną.
[1]Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1023 z dnia 20 czerwca 2019 r. w sprawie ram restrukturyzacji zapobiegawczej, umorzenia długów i zakazów prowadzenia działalności oraz w sprawie środków zwiększających skuteczność postępowań dotyczących restrukturyzacji, niewypłacalności i umorzenia długów, a także zmieniająca dyrektywę (UE) 2017/1132 (dyrektywa o restrukturyzacji i upadłości).