W naszej ocenie projektowane przepisy – w swej obecnej formie – nie realizują stawianych przed nimi celów, jednocześnie pogłębiając niespójność polskiego systemu podatkowo-ubezpieczeniowego. Oczekujemy merytorycznej dyskusji z rządem na temat proponowanych zmian, opartej o rzetelną ocenę skutków projektowanych regulacji, która prowadziłaby do wypracowania zrównoważonego i spójnego systemowo docelowego modelu opodatkowania i oskładkowania dochodów z działalności gospodarczej.
Kluczowe znaczenie dla warunków prowadzenia i rozwoju działalności gospodarczej ma stabilność i pewność prawa. Polski Ład tę stabilność zaburza, likwidując dobrze znane i stosowane od wielu lat przez przedsiębiorców rozwiązania w zakresie podatków i składek. Jako alternatywę nie proponuje się natomiast spójnego i przemyślanego systemu, lecz punktową korektę opartą o radykalną modyfikację parametrów składki zdrowotnej. Tak duża zmiana, wprowadzana bez pogłębionej i rzetelnej dyskusji z udziałem wszystkich środowisk, opartej na pogłębionej analizie krótko- i długookresowych skutków regulacji, godzi w poczucie pewności prawa wśród obywateli i przedsiębiorców, którzy swą kalkulację ekonomiczną dla zawieranych wieloletnich kontraktów opierali o dotychczasowy kształt systemu podatkowo-ubezpieczeniowego.
Projekt ustawy podatkowej Polskiego Ładu ujawnia głęboką niespójność wyznaczonych celów oraz instrumentów mających służyć ich realizacji. Z jednej strony, deklarowanym celem zmian ma być zwiększenie poziomu finansowania ochrony zdrowia poprzez zapewnienie wyższych wpływów ze składki zdrowotnej. Jednocześnie Polski Ład ma zachęcać do zmiany sposobu prowadzenia działalności gospodarczej poprzez przechodzenie mniejszych przedsiębiorców na ryczałt od przychodów ewidencjonowanych oraz zakładanie spółek kapitałowych przez osoby prowadzące działalność na większą skalę. Efektem takich działań jest jednak ograniczenie lub całkowite uniknięcie konieczności płacenia składki zdrowotnej, co zaprzecza pierwszemu celowi projektowanych zmian.
Sprzeczności Polskiego Ładu jest więcej. Projektowane zmiany przewidują rozwiązania mające ułatwić walkę z szarą strefą. Jednocześnie promowane jest stosowanie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych oraz ograniczenie możliwości rozliczania w kosztach niektórych wydatków. Skutkiem takich rozwiązań jest osłabienie bodźców dla przedsiębiorców do wymagania od kontrahentów dokumentów sprzedaży – skoro z podatkowego punktu widzenia nie mają one dla nich znaczenia. To zaś prowadzi do zmniejszania fiskalizacji obrotu gospodarczego. Zamiast ograniczać szarą strefę, Polski Ład może zatem przyczynić się do jej powiększania.
Biorąc pod uwagę powyższe argumenty, które nie wyczerpują katalogu niespójności w założeniach Polskiego Ładu, Rada Przedsiębiorczości apeluje do rządu o wykorzystanie przedłużonego okresu konsultacji projektów ustaw podatkowych do przeprowadzenia szerokiej dyskusji na temat kierunków proponowanych zmian z szerokim gronem interesariuszy, uwzględniającym przedsiębiorców i ekspertów. Konieczne jest również dokonanie dogłębnej oceny skutków projektowanych regulacji, z uwzględnieniem ich pośrednich skutków oraz wpływu na szarą strefę. Efektem konsultacji powinno być wypracowanie rozwiązań o charakterze systemowym, które w sposób spójny określałyby kierunek ewolucji polskiego systemu podatkowo-ubezpieczeniowego.